- Wie in het Amerikaanse leger bij de explosievenopruimingsdienst werkt, moet extra goed tegen stress kunnen.
- Twee doorgewinterde technici van het Amerikaanse Korps Mariniers vertelden Insider onlangs over de uitdagingen van hun werk.
- “Als je denkt dat het gaat ontploffen, ga er dan niet heen.”
- Lees ook: De Amerikaanse Groene Baretten zijn de slimste en effectiefste vechtersbazen ter wereld – dit is de reden
Wie in het Amerikaanse leger bij de explosievenopruimingsdienst werkt moet meer dan een beetje stressbestendig zijn. Specialisten van de EOD (Explosive Ordnance Disposal) gaan op dodelijke bedreigingen af die anderen liever vermijden. Denk hierbij aan in elkaar geknutselde explosieven zoals bermbommen.
De leden van de EOD weten dat zelfs een kleine misstap fataal kan zijn. “Er zijn momenten geweest dat ik bij iets stond dat me m’n leven kon kosten, en ik probeerde me alle keuzes voor te stellen die ik had gemaakt, die me daar hadden gebracht”, vertelt Marine explosievenspecialist Carlos Villarreal van de EOD aan Insider. Hij zit al meer dan 18 jaar bij de mariniers.
Een van de meest heftige dingen die Villareal meemaakte, was tijdens zijn eerste gevechtsinzet als specialist van de explosievenopruimingsdienst in Afghanistan tien jaar geleden. Zijn teamleider raakte toen dodelijk gewond bij het verwijderen van een zogenoemd ‘improvised explosive device’. Die schokkende ervaring deed Villareal beseffen hoe risicovol zijn werk was.
“Hij was een van de jongens waar we tegen opkeken”, zegt Villarreal. Hij herinnert zich dat hij dacht: “Als hij dit niet overleeft, hoe groot is mijn kans dan om hier levend uit te komen?”
Hij zette die gedachte echter van zich af en deed zijn werk. Villareal zegt dat de training die hij kreeg van zijn teamleider en anderen, ervoor zorgde dat hij weer levend thuiskwam.
'Als je denkt dat het gaat ontploffen, ga er dan niet heen'
Technici van de EOD zijn zeer goed opgeleid. Ze krijgen trainingsprogramma's die bijna een jaar duren. Maar zelfs met een uitstekende opleiding blijft het werk een uitdaging.
Soms zijn explosieven complex en af en toe bevindt een bom zich op een plaats die moeilijk te controleren is. Neem bijvoorbeeld een plek waar veel mensen samen zijn zoals een ziekenhuis of een school. En in bepaalde gevallen is het niet duidelijk of er een dreiging is, totdat iemand erop stuit.
Michael Gaydeski was het grootste deel van de 23 jaar dat hij bij de mariniers dient, technicus bij de explosievenopruimingsdienst. Hij werd onder meer naar Irak uitgezonden. "Het is me overkomen dat ik één voetstap was verwijderd van een explosief, voordat ik het doorhad. Dat is zeker alarmerend", vertelt hij tegen Insider.
Zowel Gaydeski als Villarreal hebben het gered tijdens hun respectievelijke uitzendingen, maar dat geldt niet voor iedereen. Ze zeggen dat de dood van collega's het moeilijkste aspect is om mee om te gaan. Villarreal vertelt dat hij vrienden en collega-technici is kwijtgeraakt en ook last heeft gehad van posttraumatische stressstoornis (PTSS).
Elke technicus van de EOD gaat anders om met stress. Villarreal wijst op de hechte band tussen soldaten onderling en legt uit dat personeel van de opruimingsdienst "elkaar ondersteunt om stressvolle tijden door te komen."
Gaydeski is ook positief over de hechte onderlinge band en noemt dat de beste kant van het werk. Maar hij voegt eraan toe dat zijn geloof hem ook helpt de uitdagingen aan te gaan. "Ik geloof in God, en ik geloof dat hij alles onder controle heeft. Ik geloof dat ik zal sterven wanneer Hij zegt dat ik zal sterven", vertelt hij. "Ik vertrouw op God en ik ondervind geen stress bij het ontmantelen van bommen."
"Maar begrijp me niet verkeerd. Ik ben een behoedzaam individu en dat draag ik ook over op mijn jongens," zegt Gaydeski. Hij wijst erop dat "er altijd dingen zijn die je kunt doen om de gevaren van een situatie te reduceren."
Volgens Gaydeski moeten de specialisten van de EOD waken voor zelfgenoegzaamheid. Dat is een risico waar "jongens in mijn soort werk de fout in kunnen gaan."
Verder probeert hij duidelijk te maken dat je in dit vakgebied altijd moet proberen risico's te minimaliseren: "Als je denkt dat het gaat ontploffen, ga er dan niet heen."
De leden van de explosievenopruimingsdienst dragen zware beschermende bepantsering, bompakken genoemd, om ze te beschermen tegen kleinere ontploffingen. Maar die protectie is niet onbeperkt. Bij grotere explosieven "is al het pantser in de wereld niet genoeg om je te redden, als je er bovenop zit", zegt Gaydeski.
Het grote bompak kan in sommige situaties ook een belemmering zijn, omdat het de beweeglijkheid beperkt en het zicht beïnvloedt. Dus in sommige gevaarlijke situaties werken technici van de EOD met een beperkt beschermende uitrusting.
Gaydeski zegt dat als hij ergens geen goed gevoel over heeft, hij er niet naartoe gaat. "Ik gebruik dan robotica of een ander middel op afstand om het gevaar te beperken," zegt hij. Daarmee geeft hij aan dat er meestal, hoewel niet altijd, andere opties beschikbaar zijn.
'Je moet een beslissing nemen'
De EOD-eenheid van het de mariniers bestaat uit vrijwilligers die afkomstig zijn uit andere militaire eenheden. Gaydeski was vier jaar infanteriemarinier voordat hij bij de EOD kwam en Villarreal was communicatietechnicus.
De explosievenopruimingsdienst spreekt mariniers om verschillende redenen aan. Villarreal besloot dat hij bij de EOD aan de slag wilde, toen hij een team van deze afdeling in actie zag tijdens een missie in Irak.
"Toen ik de professionaliteit en moed van die jongens meemaakte, besloot ik dat ik naar die eenheid wilde", zegt hij.
Wanneer mariniers zich vrijwillig aanmelden voor de explosievenopruimingsdienst, worden ze eerst gescreend op hun geschiktheid. Vervolgens krijgen ze een speciale opleiding.
Het moeilijkste deel van de opleiding, aldus Gaydeski, is een test waarbij de technici-in-opleiding alle vaardigheden die ze in het programma leren, moeten combineren en gebruiken.
"Een instructeur loopt dan een stuk met je mee, wijst naar iets en zegt: 'Oké, zie je dat daar? Dat is jouw probleem.' Dat is in principe de enige informatie die je krijgt, dat het jouw probleem is", zegt Gaydeski.
"Naast het probleem krijg je ook een scenario mee. Misschien moet je doen alsof je bij een ziekenhuis bent of buiten een school of iets dergelijks," zegt hij. "Het idee daarachter is dat je niet zomaar voor de makkelijke oplossing kunt kiezen en op de knop drukt om het explosief op te blazen."
Ongeacht of het om een simulatie gaat, moeten de specialisten van de EOD het besef houden dat hun acties gevolgen hebben. Ze mogen zich daardoor niet laten overweldigen. "Je moet een beslissing nemen", zegt Villarreal. "Je moet vertrouwen hebben in je keuze."
Oude munitie opruimen
Gaydeski en Villarreal zijn momenteel gestationeerd in de Amerikaanse staat North Carolina. Op hun buitenlandse missies hielden ze zich voornamelijk bezig met in elkaar geknutselde explosieven (improvised explosive devices). In de VS leiden ze collega's op en helpen soms de plaatselijke rechtshandhaving.
Gaydeski zegt dat ze bijvoorbeeld worden ingeschakeld als er niet-ontplofte munitie wordt ontdekt. Het is bijvoorbeeld niet ongewoon dat er na een orkaan explosieven aanspoelen op het strand: "Er ligt eigenlijk heel veel oorlogsmateriaal in de oceaan."
Amerikaanse veteranen uit de Tweede Wereldoorlog hebben ook veel spullen mee naar huis genomen, aldus Gaydeski. "Een veelvoorkomend telefoontje dat we hier in North Carolina krijgen is: 'Hé, ik was de garage van mijn grootvader aan het opruimen en ik vond deze granaat'," zegt hij. "Dat is iets waar het leger altijd iets mee doet. We laten geen munitie slingeren, ook al raakt het soms een tijdje zoek."